Klokkenluiders hebben in 2023 veel vaker vermoedens van misstanden gemeld bij het Huis voor Klokkenluiders. Reden hiervoor is de gestegen aandacht voor grensoverschrijdend gedrag, naast fraudezaken, omgang met bedrijfsgeheimen en persoonsgegevens en overtredingen van arbo- en veiligheidsregels.

Werkgevers met meer dan 50 mensen in dienst moeten de Wet bescherming klokkenluiders (Wbk) sinds 17 december naleven. Het betekent bijna altijd dat de werkgever de bestaande procedure of protocol voor meldingen moet herzien. De or heeft hierop instemmingsrecht.

Op 18 februari 2023 is de Wet Huis voor klokkenluiders vervangen door de Wet bescherming klokkenluiders (Wbk). De Wbk bevat regels om klokkenluiders te beschermen die inbreuken melden op het Europese Unierecht. De meldprocedure verandert aanzienlijk onder deze nieuwe Wet. Daar heeft de or instemmingsrecht op.

De omzetting van een EU-richtlijn voor betere wettelijke bescherming van klokkenluiders in Nederlandse wetgeving is vertraagd. Er is een nieuw wetsvoorstel, maar ook daar is kritiek op. De behandeling van het nieuwe voorstel in de Tweede Kamer is vertraagd.

De beschermingsmaatregelen van de EU-richtlijn voor klokkenluiders gelden vanaf 17 december voorlopig alleen voor werknemers bij de overheid. Niet voor bedrijven in de private sector. De reden is dat het kabinet de EU-richtlijn niet op tijd heeft kunnen omzetten in een nationale wet die voor het Nederlands parlement acceptabel is.

Eind 2021 moet de Europese richtlijn bescherming klokkenluiders geu00efmplementeerd zijn in de Nederlandse wetgeving. Het demissionaire kabinet stemde onlangs in met een wetsvoorstel dat dit regelt. Dat heeft gevolgen voor de praktijk van de arbofunctionaris, ondernemingsraad en vertrouwenspersoon.

De ambtenaren van het ministerie van Justitie en Veiligheid zijn sterk verdeeld over het strafrechtelijk onderzoek naar bronnen binnen het ministerie die vertrouwelijke informatie hebben gelekt over onderzoeksinstituut WODC. Dat blijkt uit een brief van de ondernemingsraad (or).

Een werknemer meldt zich ziek. In eerste instantie weigert hij mee te werken aan mediation, die voorgesteld wordt door de bedrijfsarts. Wel vraagt hij zelf twee deskundigenoordelen bij het UWV aan. Nadat de werkgever de loondoorbetaling stopt, meldt hij twee vermoedelijke misstanden in de onderneming bij het Huis voor Klokkenluiders.

De ondernemingsraad is niet alleen verantwoordelijk voor zijn eigen functioneren, maar ook voor het goed functioneren van de organisatie. Daar hoort een veilige gespreksomgeving en meldcultuur bij, en de bescherming van werknemers tegen risicou2019s en misstanden. Wat kun je als or doen om integriteit in de organisatie te bevorderen?

Het voltallige bestuur van het Huis voor Klokkenluiders is afgetreden na de publicatie van een kritisch rapport over het functioneren van het Huis. Zowel in het bestuur als bij de medewerkers heerst verdeeldheid over de werkwijze en de koers. Het Huis heeft een complete herstart nodig, luidt het advies.