Voor de tweede keer moet de Universiteit Leiden een prominente hoogleraar wegsturen wegens grensoverschrijdend gedrag. Experts bespreken hoe de or kan bijdragen aan het voorkomen en aanpakken van dit soort misstanden, en welke rol een goede meldprocedure en organisatiecultuur spelen.

Grensoverschrijdend gedrag komt vaak jarenlang voor binnen een organisatie, zonder dat iemand het durft aan te kaarten. Dit blijft vaak onopgemerkt totdat de situatie escaleert, met alle gevolgen van dien. Wat kan, moet en wil de or op dit gebied doen?

Ongewenst gedrag op het werk, zoals seksuele aandacht, intimidatie, lichamelijk geweld of pesten, komt het vaakst voor in de zorg en horeca. In totaal heeft 17% van de werkenden hiermee te maken, zo blijkt uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van het CBS.

Vakbond FNV stelt een onderzoek in naar de werkcultuur op het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De omgangsvormen zijn sociaal onveilig, denigrerend en racistisch, zeggen ambtenaren en or-leden. Leidinggevenden intimideren en raden het melden van klachten af.

Weet de organisatie wat te doen bij agressie? Let als ondernemingsraad op de onderstaande punten.

Een onveilig werkklimaat kan overal ontstaan, ook bij de politie, zoals bleek uit NRC-berichtgeving. Organisatiepsycholoog Katrien Hugenholtz en voormalig advocaat bij de Nederlandse politiebond Hans Dammingh bespreken wat de or had kunnen doen om dit te voorkomen. Hoewel het niet de primaire verantwoordelijkheid van de or is, speelt hij zeker een rol in de preventie daarvan.

Sociale veiligheid staat bij veel organisaties op de agenda. Ofwel het belang van fatsoenlijke omgangsvormen op de werkvloer, waardoor mensen zich veilig voelen en ongewenst gedrag benoemd en voorkomen wordt. Wat kan de or met dit thema?

Na het vertrek van commissaris van de Koning John Berends hoopt de or van Gelderland snel terug naar een sociaal veilige werkomgeving in Arnhem. Voorzitter Jos Israel: 'We hebben veel dramatische verhalen gehoord over lompheid, angst, intimiderend gedrag en toxische werksfeer. Nu terug naar normaal.'

Het onderwijzend en wetenschappelijk personeel aan universiteiten ervaart werkdruk en ongewenst gedrag, volgens onderzoek van de Arbeidsinspectie. Dit kan leiden tot ernstige gezondheidsklachten, ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid.

Zorgprofessionals in heel Nederland legden deze week twee minuten het werk stil om aandacht te vragen voor agressie op de werkvloer. De zorg ziet het vaakst agressie tegen medewerkers, en dat is in tien jaar tijd fors toegenomen. Ook melden zorgmedewerkers incidenten vaker niet dan wel.