Maar als je dan denkt dat hij de degrowth-beweging omarmt, kom je van een koude kermis thuis. Die beweging zegt dat het huidige systeem, gericht op de groei van consumptie, op de schop moet. Volgens Hasekamp druist het beperken van groei in tegen de fundamentele behoefte van de mens om het eigen bestaan te verbeteren en zelf keuzes te maken.

Drogreden?

Met andere woorden, er deugt iets niet met mensen die een wereld voorstaan waarin de nadruk ligt op duurzaamheid, niet-materiele waarden en een eerlijke verdeling van welvaart! Of betreft het een drogreden: Hasekamp heeft een fundamentele behoefte om zijn eigen bestaan te verbeteren en zelf keuzes te maken; Hasekamp is een mens, dus mensen hebben de fundamentele behoefte om hun eigen bestaan te verbeteren?

Democratische besluitvorming

De filosoof Martha Nussbaum ontwikkelde een theorie rond menselijke vermogens en mogelijkheden. Mensen hebben bijvoorbeeld de kans om oud te worden, om deel te nemen aan het economisch verkeer of onderdeel te zijn van democratische besluitvorming. Deze mogelijkheden ziet zij als basisvoorwaarde om het eigen bestaan te verbeteren.

Met de behoefte het eigen bestaan te verbeteren onderschrijft zij Hasekamp. Maar anders dan de CBP-directeur zijn veel mensen deze fundamentele behoeften ontnomen. Armoede is dan niet het moeten leven onder de lage-inkomensgrens (CBP), maar het verstoken zijn van deze fundamentele mogelijkheden. Dit staat in schril contrast met de algemenere definitie van ontwikkeling. Daarbij wordt enkel gekeken naar de groei van het bruto nationaal product, en naar armoede als het ontberen van inkomen. 

Inzichten en signalen

‘Voor het bredere publiek ‘vertalen’ we wetenschappelijke inzichten naar de dagelijkse beleidspraktijk, waarmee we een nuchtere feitelijke basis leveren’, zo kun je op de site van het CPB lezen. Dan is het niet zo vreemd dat je niet bij Nussbaum uitkomt: filosofie biedt kennelijk geen wetenschappelijke inzichten.

In dit verband wil ik nogmaals de bestuurder aanhalen die reageerde op signalen van de or over grensoverschrijdend gedrag, met de opmerking dat hem die signalen niet hadden bereikt. Toen de or opmerkte dat dat misschien onderdeel was van het probleem, ging hij - kennelijk niets begrijpend - over op het volgende agendapunt. Geen cijfers, dus is er niets te ‘vertalen’ …

Theo Brassé