Reden voor dit volgens het CNV schadelijke gedrag van werkgevers zijn de personeelstekorten. Die worden nog erger door het ziekteverzuim. Dat is in een jaar tijd is opgelopen van 4,4 naar 4,8 procent gemiddeld, volgens arbodiensten ArboNed en HumanCapitalCare.
Forceren werkt averechts
Maar volgens voorzitter Fortuin van het CNV zorgt het ‘forceergedrag’ van steeds meer werkgevers alleen maar voor meer, en langere ziekmeldingen. ‘Zeker in een tijd waarin psychisch verzuim de grote boosdoener is.’ Bijna de helft vindt een ziekmelding bezwaarlijk door de personeelskrapte. En 54 procent werkt vaker dan voorheen door bij ziekte.
Bijna 1 op de 10 ondervraagden zegt langer ziek te zijn als de werkgever druk uitoefent om weer snel te komen werken. Bij 71 procent heeft druk vanuit de werkgever geen effect op de duur van de ziekmelding. CNV adviseert werkenden die ziek zijn ‘om zich ook echt een paar dagen ziek te melden’ omdat dit ‘langdurig verzuim voorkomt’.
Vragen naar aard en oorzaak mag niet
Toch zet een kwart van de werkgevers zieke werknemers steeds meer onder druk om snel weer aan het werk te gaan. Hierbij zou 28 procent ook externe bureaus inschakelen. Ook wordt ruim de helft (57%) van de ondervraagden door de werkgever gevraagd naar de aard en oorzaak van de ziekte. Fortuin: ‘Dit is wettelijk niet toegestaan. Werknemers hoeven helemaal geen antwoord te geven op deze vraag.’ Volgens de Arbowet mogen alleen bedrijfsartsen dergelijke vragen stellen. De antwoorden mogen ze niet delen met werkgevers. Maar uit het onderzoek zou ook blijken dat 20 procent van de ondervraagden niet weet wat zijn of haar rechten zijn bij ziekmeldingen.
Investeer liever in preventie
Behalve teveel druk om snel weer te komen werken nemen veel werkgevers ook verkeerde maatregelen om te zorgen dat meer mensen kunnen doorwerken. Fortuin vindt het niet slim. ‘In een tijd waarin stress ziekteoorzaak nummer 1 is, zouden werkgevers zo veel mogelijk moeten investeren in het verminderen van de werkdruk en het verbeteren van de werksfeer.’ Maar een meerderheid van de bevraagde medewerkers is nooit gevraagd wat ze nodig hebben om gezond te blijven werken. Ook neemt 4 op elke 10 werkgevers geen maatregelen tegen grensoverschrijdend gedrag en 45 procent doet niets om de veiligheid op het werk te verbeteren.
Fortuin vat de bevindingen van zijn vakbond zò samen: ‘Werkgevers zijn nu vooral druk met zieke werknemers weer forceren te werken en doen weinig aan preventie. Preventie moet het sleutelwoord van 2023 worden.’
Let op het domino-effect
Oplopende verzuimcijfers bij hoge werkdruk kunnen zorgen voor een domino-effect. Omdat steeds meer mensen uitvallen door ziekte moeten steeds minder mensen hetzelfde werk doen. Die hebben daardoor een grotere kans om zelf ook uit te vallen door werkdruk, overspanning en infectieziektes. De arbodiensten geven daarom aan dat het ‘essentieel’ is om personeel veilig en gezond aan het werk te houden. Preventieve maatregelen kunnen daarbij helpen. Die kunnen per branche verschillend zijn, geven de arbodiensten aan.
Dus kan het verstandig zijn om de ondernemingsraad in te schakelen, als het erom gaat de meest effectieve preventieve maatregelen in elk bedrijf te nemen. Niet alleen heeft de or instemmingsrecht op regelingen op het gebied van de arbeidsomstandigheden of het ziekteverzuim (artikel 27 lid 1d WOR). Ook heeft de or een stimulerende taak om een veilige werkomgeving voor werknemers te bevorderen, volgens artikel 28 WOR.
