Stop met vragen stellen!

Ik heb onlangs mijn opleiding Navigator afgerond. Die methode steunt op de aanname dat een ondernemingsraad meer mag uitgaan van de eigen kennis. Deze methode is ontwikkeld in opdracht van de SER, om te komen tot een praktisch hulpmiddel waarmee de or proactief kan werken en invloed uitoefenen.

Als ondernemingsraad leer je dat je altijd alle voorhanden informatie kunt opvragen die je nodig hebt voor het or-werk. Met het informatierecht (artikel 31 van de Wet op Ondernemingsraden) kun je alles opvragen: financiële informatie, onderzoeksrapporten etc. Voordat je advies geeft, check je of de adviesaanvraag compleet is en of je nog aanvullende informatie nodig hebt. Vaak levert dit veel nieuwe vragen op. En dan is daar opeens het motto: “’stop met vragen stellen”.

Or-leden weten wat er leeft en speelt

Or-leden zijn de oren en ogen van de organisatie en weten heel veel. Het idee van de Navigator-methode is dat je pro-actief te werk gaat. Dus formuleer je als ondernemingsraad eerst wat je criteria of toetsingspunten zijn, voordat je een advies uitbrengt. Dus: wat vind je belangrijk, wat vind je met elkaar als groep belangrijk? Vanuit die vastgestelde criteria kom je tot je advies. Deze criteria moeten wel positief geformuleerd worden. Dus niet: minder werkdruk of regeldruk. Maar wel: meer vrijheid/ autonomie voor de medewerkers. Of: een financieel gezonde organisatie of een sociaal veilige werkomgeving.

Je hoeft geen oplossingen aan te dragen

Het idee is dat de or geen oplossingen hoeft aan te dragen, maar dat je criteria formuleert waar de oplossing aan dient te voldoen. Hierdoor komt er ook meer ruimte in het onderhandelingsproces. Soms heeft een ondernemingsraad de neiging om op de stoel van de bestuurder te gaan zitten, en wil je de directie vertellen wat er moet gebeuren. Met deze Navigator-methode denk je wel mee, maar heb je respect voor ieders rol en verantwoordelijkheid.

Geen vragen

Dus is het adagium “stop met vragen stellen”. Voordat je honderd-en-een vragen stelt aan de bestuurder, waarbij na beantwoording vaak nog meer vragen rijzen. Door vragen te stellen:

leg je de bal bij de ander;
voeg je niets toe aan de besluitvorming;
heb je geen duidelijk aanzien bij de achterban;
bevestig je afhankelijkheid.

Toetsingskader or

Hoe ga je te werk? Bij de start van een zittingsperiode stel je je algemene toetsingskader op. Daaraan toets je wijzigingen in beleid. Vervolgens kun je specifieke aanvullende toetsingskaders opstellen voor advies- of instemmingsaanvragen. Dit kader geeft aan wat de or belangrijk vindt (criteria). Je maakt het met de kennis die voorhanden is. Daarna presenteer je het meteen aan bestuurder en achterban. De criteria kunnen waar nodig worden bijgesteld. Je volgt de voortgang actief en onderhandelt waar nodig.

Zo gaf een or in een reorganisatietraject de volgende criteria mee aan het advies:

Het proces is logisch ingericht
De inhoud staat centraal en niet de structuur
Het is plan kostenneutraal
Eigenaarschap en verantwoordelijkheden liggen lager in de organisatie

Hiermee gaven zij kleur aan hun visie op de reorganisatie en is het voor de collega’s en de directie helder waarop de or de adviesaanvraag gaat beoordelen.

Samenvattend

De basisprincipes van de Navigatormethode zijn:

niet vragen maar iets vinden ;
niet wachten maar doen ;
niet de regels maar de inhoud.

Kleine oefening

Ga je nog met vakantie en weet je nog niet wat de bestemming moet worden? Stel dan criteria op waaraan de vakantie moet voldoen. Zo kregen wij dit jaar als criteria van de kinderen mee: zon, zee en strand. Raad eens waar we naar toe gaan?

Fijne zomerse weken gewenst!

Tineke Visser is trainer, adviseur en procesbegeleider medezeggenschap en eigenaarTienOpleidingen.nl. Contact? Tineke.visser@Tienopleidingen.nl

Lees ook:

Rechter: stichting mag 4 or's samenvoegen tot 1 na wijziging...

Een zorgstichting wijzigde in 2022 haar structuur en paste de medezeggenschap aan, van een cor en 3 deel-or's naar één or. Ondanks negatief advies van de cor werd het besluit doorgevoerd. De rechter oordeelde dat dit terecht was. In de rubriek Jurisprudentie bespreken juristen wekelijks een uitspraak.

Or dagblad De Limburger wijst fusie af

Uitgever Mediahuis van dagblad De Limburger legt een negatief advies van de ondernemingsraad van de Limburgse krant naast zich neer over een fusie met De Telegraaf en andere regionale kranten. Dat betekent dat De Limburger nu conform de WOR één maand moet wachten alvorens het directiebesluit toch uit te voeren.

OR-lid ASML: 'Als twintiger wil ik de stem van mijn generatie laten...

Als werknemer van een sub-sub-subafdeling blijft veel van wat in een miljardenbedrijf gebeurt, buiten beeld. Behalve als je in de or zit. In de rubriek Or-lid aan het woord delen or-leden hun ervaringen en uitdagingen. Deze keer: Myrthe Scheepers, or-lid bij chipmachinefabrikant ASML, die als twintiger de stem van haar generatie wil vertegenwoordigen.

Hoe krijg je grip op gefaseerde besluitvorming in jouw organisatie?

Organisatiewijzigingen zijn doorgaans complexe zaken. Er gaat het nodige denkwerk aan vooraf, diverse scenario's worden doorgenomen. Uiteindelijk, voorafgaand aan de invoering, moeten de plannen als voorgenomen besluit aan de ondernemingsraad worden voorgelegd. Soms is de or al in diverse fases betrokken geweest, maar meestal zien de plannen eruit als een 'voor-je-genomen' besluit. Hoe moet je hier als or mee omgaan?

Checklist: zo kijk je als or naar bezuinigingsmaatregelen

Bijna elke organisatie krijgt weleens met bezuinigingen te maken. De bestuurder presenteert het vaak als noodzakelijk kwaad om (financieel) gezond te blijven. Maar is dat zo? En, als bezuinigingen echt onvermijdelijk zijn, hoe sta je als or voor de belangen van zowel de medewerkers als de organisatie? Met deze checklist in de hand zie je niets over het hoofd.