Een vraag die mij is blijven bezighouden sinds mijn vorige column. Breder dan alleen in relatie tot de or, waar ik de vorige keer over schreef. Het is een vraag die je, denk ik, in heel veel verschillende situaties aan jezelf zou kunnen stellen. Het kan gaan om een keuze of besluit in werksfeer, maar ook om kleinere keuzes in het dagelijks leven. Niet altijd nodig maar soms ook niet overbodig.
Aandachtig luisteren
Tijdens de laatste or-cursus deden we een oefening in aandachtig luisteren. We kregen opdrachten waarbij je geen verbale of non-verbale reacties mocht geven tijdens het luisteren naar een verhaal van de ander. Wat mij het meeste bijbleef was het feit dat zoveel mensen aangaven dat ze het echt moeilijk vonden om alleen te luisteren, zonder zelf al bezig te zijn met een reactie.
Als je tijdens het luisteren al nadenkt over je eigen reactie, dan kun je niet meer goed luisteren. Misschien hoor je op hoofdlijnen het verhaal, maar het echte verhaal, en bijvoorbeeld ook signalen in de onderstroom, krijg je niet meer mee. Daarmee mis je wellicht de mogelijkheid om door te kunnen vragen, oprecht geïnteresseerd te zijn in het verhaal van de ander. Natuurlijk is er tijdens een gesprek wel interactie nodig, anders gaat het vertellen van een verhaal heel stroef. Maar die interactie mag wat mij betreft vaker gericht zijn op het aanmoedigen van de ander om verder te vertellen, in plaats van er snel jouw eigen verhaal van te maken.
Afwegen
Door aandachtig te luisteren en dóór te vragen kun je iemands mening achterhalen, of de belangen die spelen rondom een kwestie. Soms gaat het niet (alleen) over persoonlijke belangen, maar ook die van de organisatie of een groep mensen. Belangrijk om ook dat onderscheid te kunnen maken.
Daarna kun je gaan afwegen. Vragen die daarbij bij mij opkomen zijn: Wat maakt eigenlijk dat ik er zo over denk? Wat zijn mijn belangen? Wijken die af van de andere belangen, of zijn ze eigenlijk hetzelfde? Wat zijn de consequenties van mijn keuze? Wat betekent dit voor anderen?
Heel veel vragen dus ter afweging, en ik zou zo nog wel even door kunnen gaan. Natuurlijk is het niet haalbaar dit hele proces bij elke keuze toe te passen. Dat zou veel te tijdrovend zijn. Maar het kan geen kwaad af en toe bewuster te zijn van jouw eigen mening en belangen, en de tijd nemen om ook die op de achtergrond van anderen te achterhalen. Niet altijd nodig maar soms ook niet overbodig.
