Verken de route voor je de bocht uitvliegt

Het komt toch geregeld voor dat bestuurders voor de ondernemingsraad wensen te bepalen hoe het adviesproces eruit moet zien. Daarbij gaan ze vrijwel altijd uit van efficiëntie als criterium en niet van de kwaliteit van de medezeggenschap. Als or dien je daarop bedacht te zijn en aandacht voor te hebben. En eerst het proces goed regelen, voordat je met de inhoud aan de gang gaat.

Zo was een tijdje terug een ondernemingsraad die ik ondersteun, betrokken bij een internationale reorganisatie. Het management dat de hele organisatie wereldwijd bestiert, was begonnen met het maken van de plannen zonder de Nederlandse of buitenlandse medezeggenschap daarbij te betrekken. Op basis van efficiency was men al klaar met de plannen, voordat de medezeggenschap aan boord was gekomen. En men had ook alvast een efficiënt proces bedacht voor de medezeggenschap. Het treintje moest gaan rijden.

Stekelige mails en vertraging

Al vrij snel bleek dat de uitgangspunten van de reorganisatie niet per se gedeeld werden door alle betrokken ondernemingsraden. Ook was niet elke or blij met de bijeenkomsten, die heel efficiënt voor meerdere or’s tegelijk al waren voorzien en ingepland. Het resultaat: uitgebreide vergaderingen over het proces. Stekelige mails en juridische verkenningen over en weer, en heel veel ergernis en vertraging met alle misère van dien.

Wie de bocht is uitgevlogen, is nog lang bezig met de relatie uitdeuken”

Dat het ook anders kan heb ik jaren terug gezien. Twee grote gelijksoortige bedrijven overwogen toen een fusie. Supergoed proces opgezet door de wederzijdse medezeggenschap zelf, dat ook heel soepel verliep doordat het goed was afgestemd met de bestuurders. De ‘vloer’ begreep elkaar (want gelijksoortige werkzaamheden). De ondernemingsraden kwamen snel tot resultaten door voorbereidingscommissies, die elk een ander aspect oppakten van de beoogde fusie. Begeleiding erbij voor de gesprekken en de notulen, en gaan. Geen centje pijn. Behalve dan in de boardroom, want daar kon men niet met elkaar door één deur. Vloog men daar uit de bocht.

Overleggen

De les die ik door de jaren heb geleerd is: verken de route voordat je de bocht uitvliegt. Dat geldt voor bestuurders en voor or’s. Bestuurder, niet eigenzinnig op basis van wat jij goed vindt de rails uitleggen, maar overleggen met de medezeggenschap wat men wil en verwacht. Maar ook voor de or: niet automatisch akkoord gaan met het proces zoals dat door de bestuurder is bedacht. Scherp kijken naar wat je nodig hebt om tot een inhoudelijk goed advies of onderbouwde instemming te komen. Want als je de bocht bent uitgevlogen, wordt het nooit meer een zinvol ritje en ben je nog lang bezig om de relatie weer uit te deuken. Is het niet met je bestuurder dan is het wel met je achterban.

Lees ook:

OR-lid ASML: 'Als twintiger wil ik de stem van mijn generatie laten...

Als werknemer van een sub-sub-subafdeling blijft veel van wat in een miljardenbedrijf gebeurt, buiten beeld. Behalve als je in de or zit. In de rubriek Or-lid aan het woord delen or-leden hun ervaringen en uitdagingen. Deze keer: Myrthe Scheepers, or-lid bij chipmachinefabrikant ASML, die als twintiger de stem van haar generatie wil vertegenwoordigen.

Hoe krijg je grip op gefaseerde besluitvorming in jouw organisatie?

Organisatiewijzigingen zijn doorgaans complexe zaken. Er gaat het nodige denkwerk aan vooraf, diverse scenario's worden doorgenomen. Uiteindelijk, voorafgaand aan de invoering, moeten de plannen als voorgenomen besluit aan de ondernemingsraad worden voorgelegd. Soms is de or al in diverse fases betrokken geweest, maar meestal zien de plannen eruit als een 'voor-je-genomen' besluit. Hoe moet je hier als or mee omgaan?

Checklist: zo kijk je als or naar bezuinigingsmaatregelen

Bijna elke organisatie krijgt weleens met bezuinigingen te maken. De bestuurder presenteert het vaak als noodzakelijk kwaad om (financieel) gezond te blijven. Maar is dat zo? En, als bezuinigingen echt onvermijdelijk zijn, hoe sta je als or voor de belangen van zowel de medewerkers als de organisatie? Met deze checklist in de hand zie je niets over het hoofd.

Rechter: stichting mag 4 or's samenvoegen tot 1 na wijziging...

Een zorgstichting wijzigde in 2022 haar structuur en paste de medezeggenschap aan, van een cor en 3 deel-or's naar één or. Ondanks negatief advies van de cor werd het besluit doorgevoerd. De rechter oordeelde dat dit terecht was. In de rubriek Jurisprudentie bespreken juristen wekelijks een uitspraak.