‘We moeten vooral zorgen dat de loonontwikkeling de inflatie de komende periode niet verder opstuwt.’ Dat is de belangrijkste zorg die de werkgevers de cao-onderhandelaars op het hart willen drukken, onder andere in deze nota. Of: om de dreigende recessie op te vangen, moeten werkgevers en werknemers het arbeidsvoorwaardenoverleg gebruiken om samen het verdienvermogen van Nederland op peil te houden.
Grote zorgen over ontwikkeling economie
De Arbeidsvoorwaardennota is het jaarlijkse advies van de belangenverenigingen van werkgevers aan de cao-onderhandelaars. In deze nota maken de werkgevers zich grote zorgen over de ontwikkeling van de economie het komende jaar. Met de oorlog in Oekraïne en de daaruit volgende energiecrisis is de toekomst extreem wispelturig, en dus ook lastig voorspelbaar.
Na een rap herstel van de coronacrisis komt Nederland waarschijnlijk al volgend jaar in een economische recessie terecht. Niet alle bedrijven en sectoren kunnen de financiële schade opvangen die vooral is ontstaan door fors gestegen inkoop- en energieprijzen, terugbetaling van coronaschulden en versnelde verhoging van het minimumloon. Vaak ontstaat daarbij schade aan de onderneming of verlies van werkgelegenheid, stellen de werkgevers.
Loonruimte luistert nauw
Algemene looneisen en generieke afspraken voor sectoren, waar de vakbonden groot voorstander van zijn om werknemers te compenseren voor prijsstijgingen door inflatie, zijn wat de werkgevers betreft niet bespreekbaar. De loonruimte moet nauwgezet worden bepaald door de situatie in een bedrijf of sector. Loonafspraken moeten daarbinnen passen, stellen de werkgevers. De sociale partners, die onderhandelen over cao’s, kunnen daarbij afspreken hoe arbeidsvoorwaarden meebewegen bij grote mee- of tegenvallers.
Aandacht voor koopkracht werknemers
Voor de gezondheid van onze economie en maatschappij is het cruciaal dat mensen over voldoende koopkracht beschikken. Werkgevers zijn zich daarbij bewust van de financiële druk die veel mensen momenteel ervaren. Ook in 2023 zullen cao-partijen aandacht schenken aan de financiële situatie van werknemers in het arbeidsvoorwaardenoverleg.
Zakaria Boufangacha, FNV-vicevoorzitter en cao-coördinator noemt dit in NRC 'mooie woorden'. In de praktijk ziet hij dat wergevers vaak nog te weinig waardering tonen voor hun mensen. Ook de gemiddelde loonsverhoging van 6,2 procent in vernieuwde cao's van november brengt daar weinig verandering in, vindt Boufangacha. Want door de inflatie leveren ook deze mensen koopkracht in. Ook in 2023 houdt de FNV vast aan automatische prijscompensatie, volgens het inflatiecijfer van oktober. Nu is dat cijfer heel hoog, maar volgend jaar kan dat anders zijn, meent Boufangacha. En als die stijging de winst of werkgelegenheid bedreigt, valt er met zijn vakbond te praten.
Werkgevers ondersteunen werknemers nu op allerlei manieren, zoals met eenmalige uitkeringen, kostenvergoedingen voor energiekosten, budgetcoaches, en door de 13e maand of vakantiegeld naar voren te halen. In bedrijven en sectoren waar het goed gaat, zal de ruimte voor hogere lonen en meedelen in de winsten moeten worden benut, geven de werkgevers aan.
Samen een beeld van de toekomst ontwikkelen
Naast de onzekerheid op korte termijn is het van groot belang dat werkgevers en werknemers hun aandacht richten op de grote maatschappelijke vraagstukken van deze tijd. De werkgevers denken daarbij vooral aan verduurzaming, vergrijzing en digitalisering.
‘Dat vraagt van sociale partners om samen te werken aan een gezamenlijk beeld van de toekomst, en om bijpassende concrete afspraken. Nederland heeft de komende jaren iedereen nodig om deze maatschappelijke transities succesvol door te maken. Zowel mensen die nu al aan het werk zijn als mensen die nog aan de kant staan,’ staat het te lezen in het persbericht van de AWVN.
Meer werken en inclusief beleid
Onderwerpen als meer uren werken om de arbeidskrapte te verlichten, inclusief beleid om een divers personeelsbestand te stimuleren en slimmer en innovatiever werken om de arbeidsproductiviteit te verhogen, moeten vaker worden besproken aan de cao-tafels. Om hierbij te ondersteunen brachten de werkgeversorganisaties eerder dit jaar al het Taskforce rapport ‘Meteen aan de slag’ uit, en ook kwam er een speciaal Aanvalsplan Techniek om de tekorten aan technici op te lossen. Beide documenten zijn te vinden op de websites van AWVN en VNO-NCW.
